Badania endoskopowe są niezwykle przydatne w diagnostyce, ale mogą być przyczyną poważnych infekcji spowodowanych błędami podczas oczyszczania i sterylizacji. Dekontaminację endoskopu należy rozpocząć najszybciej jak to jest możliwe po użyciu. Należy przy tym pamiętać o przestrzeganiu zaleceń producenta w kwestii stosowanych procedur i środków chemicznych. Pierwszy etap oczyszczania może być wykonany ręcznie, ale dezynfekcja i sterylizacja zazwyczaj wykonywane są już w automatycznych myjniach-dezynfektorach endoskopów (AER). Ostatni etap to prawidłowe wysuszenie i przechowywanie endoskopu do czasu następnego użycia.

Przyczyny zakażeń podczas zabiegów endoskopowych

Dane statystyczne CDC wskazują, że praktycznie w każdym przypadku udokumentowanego zakażenia podczas wykonywania endoskopii przyczyną były poważne błędy w czyszczeniu, dezynfekcji i sterylizacji. Ta sytuacja pokazuje jak wielka odpowiedzialność spoczywa na pielęgniarkach z pracowni endoskopowych, zwłaszcza gdy placówka nie posiada centralnej sterylizatorni, a instrument dezynfekowany jest w pracowni endoskopowej.

Problemy związane z dezynfekcją endoskopów

Wiele środków dezynfekcyjnych, które z powodzeniem stosowane są do powierzchni, narzędzi czy nawet do rąk nie sprawdza się w przypadku endoskopów, a często może wręcz utrudniać ich dezynfekcję. Alkohole, aldehydy i wysoka temperatura mogą powodować utrwalenie zanieczyszczeń i w konsekwencji tworzenie biofilmów, szczególnie na powierzchniach trudnodostępnych takich jak wąskie kanały endoskopów. Późniejsze usunięcie tych zanieczyszczeń jest bardzo trudne i wymaga zastosowania odpowiednich środków chemicznych. Dobre właściwości umożliwiające wytrawianie biofilmu posiada preparat Perastel (dawna nazwa Perascope). W myjniach-dezynfektorach endoskopów elastycznych oraz w myjniach do narzędzi można stosować odpowiednie programy umożliwiające jego użycie. Przed zastosowaniem preparatu Perastel zalecane jest użycie preparatu czyszczącego Enzystel zawierającego kompleksy enzymatyczne, zapewniającego dobre efekty podczas oczyszczania i prawidłowe przygotowanie do sterylizacji.

Aspekty ekonomiczne

Zakup nawet najprostszego endoskopu stanowi bardzo poważny wydatek. Aby ta inwestycja się zwróciła konieczne jest wykonanie przy jego pomocy dużej liczby zabiegów niezależnie od tego czy refundowane są przez NFZ czy opłacane przez pacjenta w placówkach niepublicznych. Liczba skierowań na badanie endoskopowe jest bardzo duża i nawet w pracowniach prywatnych czas oczekiwania jest długi. Świadomość takiej sytuacji może powodować silną presję na personel aby niezgodnie z zaleceniami „przyspieszyć” dezynfekcję poprzez skrócenie czasu zanurzania endoskopów w środkach dezynfekcyjnych. Takie postępowanie zwiększa ryzyko przenoszenia zakażeń m.in. Clostridium difficile.

Zagrożenie związane z zakażeniami powodowanymi przez C. difficile

Niejednokrotnie zwracaliśmy uwagę na zagrożenie związane z zakażeniami powodowanymi przez Clostridium difficile - beztlenową bakterię przetrwalnikującą, powodującą rzekomobłoniaste zapalenie jelit. Bakteria ta może przetrwać w środowisku szpitalnym nawet do 5-u miesięcy po opuszczeniu pomieszczenia przez pacjenta nosiciela. Przetrwalniki (spory) C. difficile są oporne na działanie wielu środków dezynfekcyjnych i są przyczyną błyskawicznego szerzenia się zakażeń w szpitalach za pośrednictwem rąk i sprzętu. Duże zaniepokojenie wśród epidemiologów wywołało szybkie rozprzestrzenianie się bardzo wirulentnego szczepu tej bakterii (C. difficile 027/NAP1/BI). Wcześniejsze badania wykazały, że aż 21% osób spośród pacjentów, u których nie stwierdzono C. difficile w chwili przyjęcia, uległo zakażeniu w trakcie pobytu w szpitalu. Szczep CD027 wytwarza toksyny znacznie szybciej i intensywniej niż inne szczepy tej bakterii - 16 razy więcej toksyny A i 23 razy więcej toksyny B. Jest on dodatkowo oporny na wiele różnych antybiotyków, w tym na fluorochinolony. CD027 stwierdzono nie tylko w środowisku szpitalnym lecz także w domach opieki społecznej. Kolejnym problemem jest brak możliwości obserwacji pacjentów, u których badanie endoskopowe wykonywane było w trybie ambulatoryjnym. Badania przeprowadzone w austriackich szpitalach wykazały, że wśród potwierdzonych laboratoryjnie przypadków CD027, śmiertelność dochodzi nawet do 10%. Koszt leczenia jednego pacjenta szacowany jest na kilka do kilkunastu tysięcy euro. Głównym źródłem szerzenia się CD027 jest kał skolonizowanego pacjenta i przedmioty, które mogły mieć kontakt z odchodami. Trzeba pamiętać także o tym, że zakażenia to nie tylko zagrożenie dla pacjentów ale również, a może przede wszystkim zagrożenie dla personelu medycznego. Transmisja zakażenia CD027 może nastąpić: · Od pacjenta do personelu medycznego – przez ręce lub przedmioty · Od pacjenta do pacjenta – za pośrednictwem zanieczyszczonego środowiska i rąk · Od personelu medycznego do pacjenta – przez ręce, źle odkażone sprzęty i instrumenty. Zasiedlenie przewodu pokarmowego przez CD027 nie wiąże się początkowo z żadnymi objawami klinicznymi dlatego konieczne jest przestrzeganie ścisłego reżimu higienicznego w stosunku do wszystkich pacjentów. Wszelkie powierzchnie, a także sprzęt medyczny kontaktujący się z przewodem pokarmowym, jak endoskopy czy nawet termometry muszą być dezynfekowane preparatami o udowodnionym działaniu sporobójczym.

PERASTEL posiada wszystkie cechy nowoczesnego preparatu do dezynfekcji endoskopów:

1. Dezynfekcja wysokiego stopnia w ciągu 2 min w temperaturze pokojowej.

2. Szerokie spektrum działania potwierdzone badaniami: • bakteriobójcze • wirusobójcze • prątkobójcze • grzybobójcze • sporobójcze

3. Wysoki stopień kompatybilności materiałowej.

Dzięki starannie dobranym składnikom preparat jest bezpieczny dla endoskopów i myjni – dezynfektorów, co jest potwierdzone rekomendacjami producentów endoskopów oraz myjni-dezynfektorów.

4. Nieznane są przypadki rozwinięcia oporności drobnoustrojów na kwas nadoctowy będący substancją czynną preparatu PERASTEL.

5. PERASTEL wykazuje niską szkodliwość dla personelu, szczególnie w procesach zautomatyzowanych. Nie wykazuje działania drażniącego charakterystycznego dla preparatów zawierających aldehyd glutarowy.

6. Jest bezpieczny dla środowiska.

7. Wysoka skuteczność preparatu PERASTEL gwarantuje bezpieczeństwo personelu i pacjentów poprzez ograniczenie transmisji zakażeń.

8. Nie utrwala osadów.

9. Nie przyczynia się do powstania biofilmu.

10. Posiada zdolność usuwania zaschniętego materiału organicznego z kanałów biopsyjnych, który został tam utrwalony przez aldehyd glutarowy.

W przeciwieństwie do innych preparatów dezynfekcję z działaniem sporobójczm uzyskuje się w ciągu 2 minut, a płyn może być wielokrotnie stosowany przez 7 dni. Perastel był testowany w praktyce przez wiodące placówki medyczne w Polsce specjalizujące się m.in. w leczeniu oparzeń. Preparat był używany w automatycznej myjni do reprocesowania endoskopów i bronchoskopów firmy Fujinon. Pełny efekt sterylizacji (B, Tbc, F, V i S) uzyskano w czasie dwóch minut! Według użytkownika podczas stosowania preparatu stwierdzono brak przebarwień na sprzęcie (endoskop, myjnia) części optyczne pozostały klarowne, bez zamglenia, powierzchnia endoskopu bez nalotu. Wnioski: „Używanie roztworu preparatu Perastel jest przyjazne dla osób z nim pracujących, sprzętu i środowiska. Czas bójczy preparatu pozwala na wielokrotne użycie sprzętu. Bezpieczeństwo fizyczne i mikrologiczne endoskopu to najważniejsze atuty tego preparatu”.

Preparat PERASTEL dzięki swoim właściwościom optymalizuje wykorzystanie posiadanego sprzętu, wydatnie skracając czas potrzebny na przygotowanie endoskopów do ponownego użycia. Pozwala to na realizację większej ilości badań w krótszym czasie przy zachowaniu wysokiego stopnia bezpieczeństwa personelu i pacjentów. Preparat nie wymaga rozcieńczania, co również wpływa na oszczędność czasu i bezpieczeństwo personelu. Możliwość wykonania większej ilości badań to nie tylko korzyść dla pacjentów ale również czynnik poprawiający rentowność placówki medycznej.

PERASTEL to błyskawiczna denzyfekcja endoskopów

22-letnie doświadczenie w Polsce w walce z zagrożeniami biologicznymi